Onderduikerspadwandelingen Kamp Amersfoort - station Amersfoort op septemberzondagen

Vanaf station Amersfoort naar Kamp Amersfoort liepen in de Tweede Wereldoorlog maar liefst 40.000 gevangenen een onzekere toekomst tegemoet. In september 2013 brengt het architectuurcentrum van Amersfoort (FASadE), samen met Rotaryclub Amersfoort Stad, de route die de gevangenen destijds aflegden in herinnering.

Op vijf zondagen in september vinden begeleide wandelingen plaats en belangstellenden worden van harte uitgenodigd om deel te nemen. De route die gevolgd wordt heeft de naam Onderduikerspad. Het pad wordt op 1 september, als onderdeel van de eerste wandeling, officieel geopend. Het Onderduikerspad is een wandelroute die meer in herinnering brengt dan alleen het onzekere lot dat de gevangenen van Kamp Amersfoort tegemoet gingen. De route voert bijvoorbeeld langs adressen waar Amersfoorters gedurende de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol hebben gespeeld bij het verbergen van onderduikers. Rondleiders van Gilde Amersfoort en Kamp Amersfoort geven beknopte informatie over de bijzonderheden langs de route.

De wandelingen starten op alle zondagen in september om 14:00 uur. Alleen de eerste wandeling op 1 september heeft een afwijkend start- en eindpunt (om deelnemers in de gelegenheid te stellen om aanwezig te zijn bij de officiële openingen van het Onderduikerspad en het project 'Beladen Architectuur' bij het station). Na afloop van iedere wandeling wordt voorzien in (bus)vervoer naar het startpunt. De eerste wandeling start op 1 september om 14:00 uur bij Kamp Amersfoort. De Onderduikerspad-wandelingen op 8, 15, 22 en 29 september starten om 14:00 uur in de stationshal van station Amersfoort. Kosten van deelname: € 5,00 (inclusief busvervoer naar de startplaats na afloop van de wandeling). Aanmelden: ter plaatse. Meer info op de site van Kamp Amersfoort.

Eigen site voor Groninger Gijzelaars!

De groep Merwedegijzelaars had in Kamp Amersfoort en later in Duitsland gezelschap van twee andere groepen gijzelaars, namelijk uit Beverwijk en Groningen. De groep uit Beverwijk had dankzij Cor Bart als eerste een digitaal monument: www.razziabeverwijk.nl. Daarna volgde de site voor de Merwedegijzelaars en sinds 6 oktober jl. heeft ook de groep uit Groningen een eigen site Groninger Gijzelaars. Henk Brondijk, zoon van de Groninger gijzelaar Jan Brondijk, is initiatiefnemer en beheerder van de site, die eenzelfde opzet kent als de voornoemde sites. Hiermee is het drieluik aan monumenten voor de gijzelaars compleet. Ik wens Henk veel succes met het verzamalen van verdere informatie voor dit prachtige eerbetoon aan de slachtoffers van de razzia. Ik ga er vanuit, dat ook de Groninger site in een behoefte voorziet.

14 mei 2011: presentatie boek Brabantse Merwedegijzelaars

De Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a. presenteert zaterdag 14 mei 2011 om 10.00 uur het boek ‘Brabantse Merwedegijzelaars, de razzia van 16 mei 1944’. In het boek zijn de verhalen opgetekend van 42 jonge mannen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn opgepakt door de Duitsers en afgevoerd naar kamp Amersfoort. De mannen zijn opgepakt in de Biesbosch of woonden in het Land van Heusden en Altena. Vijf mannen werden vrijgelaten, maar de rest werd vervolgens als dwangarbeider te werk gesteld in de Duitse kampen. Vijf van hen overleden ten gevolge van mishandeling, ziekte en honger. Tijdens de razzia in de Biesbosch werden in totaal enkele honderden mannen opgepakt, ook uit Hardinxveld en Sliedrecht. Over de gijzelaars is door de Historische Vereniging Hardinxveld in 2010 een boekje uitgebracht, geschreven door Anja van der Starre. Zij begon in 2005 de website www.merwedegijzelaars ter nagedachtenis aan deze groep mannen. Op 29 april jl. kreeg ze een koninklijke onderscheiding voor haar werk voor deze vergeten groep mensen.

De 42 mannen zijn Isaäc Jan Baëlde, Jan-Willem Baëlde, Johannis Baggerman, Jacob Gerrit Simon van Beek, Petrus Gijsbertus van den Broek, Cornelis Colijn,  Antonie voor den Dag, Dirk van Elzelingen, Andries Hagoort, Karel Johannes van Hartingsvelt, Johan Heijmans, Nicolaas Cornelis van Heukelum, Martinus Hoek,  Johan den Hollander, Cornelis Corstiaan Ippel, Krijn Jacobus Janse, Jan Kamp, Aart Kant, Willem Johannes de Kievit, Aart de Klerk, Teunis Koesveld, Jacobus Kolff,  Evert Jan Kolff, Jan Korbijn, Pieter Korsman, Jacobus Kramer, Frederik Kreukniet, Jan Marcelis, Cornelis Paans, Teus Yges Paans, Jan Willem Rijkers, Gerrit Bastiaan Schaddelee, Pieter Schouten, Mathijs Johannes van der Schuit, Arie van der Stelt,  Michiel Versteeg, Pieter Versteeg, Cornelis Vos, Dirk van Vuuren, Kobus van Vuuren, Albert Wiebenga en Jan Cornelis Zwets. Enkele van hen zijn nog in leven.

Het boek is de 25e publicatie van de Historische Vereniging Werkendam en De Werken c.a. Het boek telt 90 pagina’s en ca. vijftig foto’s. Het boekje kost voor leden 8 euro en voor niet leden 10 euro en is te bestellen via www.historiewerkendam.nl (ISBN/EAN: 978-90-814991-2-5).

Een lintje!

Tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Grote Kerk van Dordrecht op vrijdag 29 april 2011 heeft burgemeester Brok 24 Koninklijke onderscheidingen uitgereikt. Een van deze onderscheidingen - Lid in de Orde van Oranje-Nassau - is aan mij toegekend vanwege mijn inzet voor de Merwedegijzelaars.

De onderscheiding kwam voor mij volslagen onverwacht. Het heeft mij zeer geraakt en ontroerd dat er mensen zijn die vinden dat al mijn werk het waard is mij voor te dragen voor een lintje. Dat de onderscheiding ook daadwerkelijk is toegekend vind ik niet zozeer een erkenning voor mij, maar meer voor het afschuwelijke verhaal van de razzia en de verschrikkelijke gevolgen daarvan in de families en gezinnen van de opgepakte mannen.

Mijn lintje draag ik dan ook met respect op aan alle jongens die bij de razzia van 16 mei 1944 werden opgepakt en afgevoerd en daarmee hun vrijheid en in sommige gevallen zelfs hun leven verloren. 

Emotionele uitreiking jubileumboek aan kamp Amersfoort

Een delegatie van schakers uit Sliedrecht en Dordrecht heeft op zaterdag 26 februari kamp Amersfoort bezocht. Bestuursleden van schaakclub Sliedrecht hebben tijdens een plechtigheid een  exemplaar van het jubileumboek aan de directeur van het kamp, Harry Ruijs, overhandigd. In het jubileumboek, 'De kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht; 1935-2010', is een hoofdstuk besteed aan twee schakers, die op 16 mei 1944 werden weggevoerd naar kamp Amersfoort. Het verhaal speelde met name in de donkere oorlogsjaren van 1944 en is opgenomen in het jubileumboek 75 jaar Sliedrecht om de oorlog niet te vergeten. Om een verbinding te maken met het verhaal van toen en de schaaksport speelden familieleden van twee kampbewoners van toen (Bas van der Starre en Piet C. Parel) een symbolische schaakpartij. Anja van der Starre de dochter van Bas van der Starre en Arlo van Holstein, de kleinzoon van P.C. Parel kregen als secondanten de ereleden van Schaakvereniging Sliedrecht, Jan Veenis en Jerry van Rekom. Natuurlijk eindigde de partij onder de wachttoren van het kamp in remise.

De directie van het kamp was blij met de komst van de schaakdelegatie. Kamp Amersfoort probeert altijd de persoonlijke ervaringen van kampbewoners zo compleet mogelijk te maken om een zo zuiver mogelijk beeld te geven van de verschrikkingen van toen. In het schaakboek staan twee verhalen over de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden in 1944 vanaf de razzia in Sliedrecht door de Duitsers. Twee leden (P.C. Parel en B. van der Starre) van de Sliedrechtse schaakvereniging kwamen in Kamp Amersfoort terecht.

Hans Berrevoets had het tijdens de uitreiking over herdenken en vieren, zoals dat op 4 en 5 mei gebeurt. Schaakvereniging Sliedrecht herdacht op 26 februari 2011 hetgeen in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd en op 5 maart viert de vereniging feest vanwege het 75-jarig bestaan. Anja van der Starre vertelde dat de vriendschap die in het kamp ontstond tussen haar vader en P.C. Parel van enorm belang is geweest voor het verdere leven van haar vader. Auteur Jerry van Rekom gaf aan welke betekenis P.C. Parel had voor Schaakvereniging Sliedrecht en dat hij ontzettend blij was met de twee verhalen uit 1944, die het jubileumboek extra cachêt hebben gegeven. Hij bevestigde ook dat met het hoofdstuk de herinnering aan hetgeen gebeurd is in kamp Amersfoort zo levend blijft.

De delegatie schakers kreeg vervolgens een rondleiding door het kamp en stond vooral even stil bij de Stenen Man.