Gedicht 16 mei 1944 - 16 mei 2016

de appelboom
zit zonder bloesem
de wind van het weekend
blies hem leeg
de rozenknop verraadt
verscholen rood
de Grote Kerk
wordt voorbij gefietst
door vroege Pinkstervierders
verhaalt in niets
van 16 mei vorig jaar
het jaar daarvoor
bakstenen verzwijgen
de geschiedenis
stoeptegels dragen
belopen dameslaarzen
die even dralen
bij een rijtje namen
misschien ging de ranke hand
over het koper
misschien keek ze omhoog
vroeg ze zich af
hoe de wolken waren
toen arme zielen
zich verzamelden
nog eens opkeken
naar de ruiten
van de Grote Kerk
opkeken naar dwarrelend
appelboombloesemblad
het dorp
kwam zonder bloesem
de oostenwind
blies haar leeg
belopen dameslaarzen
keren huiswaarts
met lege handen

Petra M. Heerenwaaijer 

Stichting Struikelstenen Sliedrecht opgericht

Op woensdag 20 april 2016 is de Stichting Struikelstenen Sliedrecht opgericht. De vier mensen, die zich sinds de zomer 2015 hebben ingespannen om ook in Sliedrecht struikelstenen geplaatst te krijgen, hebben recent versterking gekregen van Gwen Talsma. Gwen, die de rol van voorzitter van de Stichting op zich neemt, is in Sliedrecht beter bekend onder haar pseudoniem van dorpsdichter Petra M. Herwaaijer. Het stichtingsbestuur bestaat verder uit Ronald Kitsz, Maria Stam, Anja van der Starre en Gerrit Venis.

De planning is dat Gunter Demnig, kunstenaar en initiatiefnemer van het project 'Stolpersteine', in het voorjaar van 2017 naar Sliedrecht komt om de eerste stenen te leggen. Inmiddels is er door middel van crowdfunding ruim € 2.700,- binnengehaald. De Stichting zal zich dit jaar hard maken om het resterende bedrag voor alle te plaatsen stenen, vooralsnog zo'n 30, bij elkaar te krijgen. Het gaat dan om uit ons dorp weggevoerde Joden, Merwedegijzelaars en waarschijnlijk ook onderduikers die de oorlog in gevangenschap niet hebben overleefd. 

Op dit moment werkt de Stichting aan het opzetten van een website, waar alle relevante informatie over deze mensen en het huis waar zij destijds woonden straks terug te vinden moet zijn. Ook zal de Stichting zorgdragen voor het onderhoud van de struikelstenen nadat ze geplaatst zijn.

Site Merwedegijzelaars door KB aangemerkt als digitaal erfgoed

Vorige week heb ik een mail van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag gekregen dat ze mijn site over de Merwedegijzelaars aanmerken als digitaal erfgoed. De KB is wettelijk verantwoordelijk voor het verzamelen, beschrijven en bewaren van in Nederland verschenen publicaties. Hierin staat dat KB het als haar taak ziet ook websites duurzaam te bewaren en raadpleegbaar te houden voor toekomstige generaties en ze te behoeden voor verlies door bijvoorbeeld technologische veroudering. Om die reden worden sites gearchiveerd die als verzameling een representatief beeld geven van de Nederlandse cultuur, geschiedenis en samenleving.

Ook de 'zustersites' www.razziabeverwijk.nl van Cor Bart en www.groningergijzelaars.nl van Henk Brondijk is de eer van digitaal archiveren te beurt gevallen. Een heuglijk feit waar wij, als initiatiefnemers en beheerders, bijzonder mee ingenomen zijn. Wij danken Bert Hekman voor het bouwen van de sites.

De KB zal de sites vanaf 17 maart 2016 archiveren en duurzaam opslaan. Daarna worden regelmatig opeenvolgende versies opgenomen. De archiefversies worden beschikbaar gesteld aan een algemeen publiek via de website van de KB.

Struikelstenen in Sliedrecht, ook voor 11 omgekomen Merwedegijzelaars

In Sliedrecht is deze zomer het initiatief gestart om ook in deze plaats zogeheten struikelstenen te laten plaatsen. Een groot aantal dorpen en steden in Nederland en nog 17 andere Europese landen gingen Sliedrecht hierin reeds voor. Struikelstenen herinneren aan de plaatsen (adressen) waar tijdens de 2e Wereldoorlog onder andere Joden, zigeuners (Sinti en Roma), politieke gevangenen, homoseksuelen en Jehova’s getuigen door de Duitsers zijn opgehaald om niet meer terug te keren. Oorspronkelijk heten deze monumentjes “Stolpersteine” (Stolpern betekent struikelen). “Stolpersteine” zijn een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Een “Stolperstein” is een kubusvormige betonnen steen, met een messing bovenplaat, waarin o.a. de naam van de betrokkene en het moment van overlijden zijn vermeld.

Niet alleen voor de 18 uit Sliedrecht gedeporteerde Joden én mejuffrouw Nederlof (die in de oorlog clandestien onderdak bood aan Joodse mensen en dat met de dood moest bekopen), maar ook bij de adressen waar de 11 omgekomen Sliedrechtse Merwedegijzelaars woonden op het moment van de razzia van 16 mei 1944 zal een struikelsteen worden geplaatst.

In totaal is een bedrag van circa € 3.600,-- nodig om de 30 stenen aan te brengen. Gerrit Venis, de initiatiefnemer, wil de kosten via crowdfunding bij elkaar krijgen. Volgens Venis ontstaat door deze wijze van financiering een door de bevolking van Sliedrecht gedragen project. Het initiatief wordt van harte ondersteund door de Stichting Dijksynagoge en Anja van der Starre namens de Merwedegijzelaars.

Het zou geweldig zijn om hiermee de herinnering aan het verleden, een blijvende en passende plaats te geven in het straatbeeld van vandaag. Meer informatie vindt u op de https://www.facebook.com/struikelstenensliedrecht.

Presentatie over Merwedegijzelaars tijdens ledencontactmiddag PCOB Sliedrecht

Op dinsdagmiddag 19 mei 2015 geef ik samen met de Historische Vereniging Sliedrecht invulling aan een ledencontactmiddag van de PCOB, afdeling Sliedrecht. Het programma ziet er als volgt uit: de Historische Vereniging Sliedrecht vertoont de film 'Sliedrecht in oorlogstijd' en ik geef een presentatie over de 'Merwedegijzelaars'. Leden en bezoekers hebben ongetwijfeld de mogelijkheid om hun persoonlijke ervaringen met de bezetting en de bevrijding onder woorden te brengen tijdens deze middag.

De middag, die plaatsvindt in de Maranathakerk aan de Lijsterweg 2 in Sliedrecht, begint om 14.00 uur. De zaal is open vanaf 13.30 uur. Ook niet leden zijn van harte welkom.